DOLAR 4.50 HEDEFİNE ULAŞTI, SEÇİM SONRASI NE OLUR?

“Dolar ne olacak?” “Dolar daha da yükselir mi?” “Bu seviyelerden dolar alınır mı?” “seçim sonrası dolar ne olur?” gibi sorulara bir süredir cevap veremiyordum. Bu yazıda biraz bahsedeyim.

Öncelikle Google’dan gelenler için:

• Dolar 2 TL iken, 3 liraya çıkacak dedim, tahmin ettiğim süreden hızlı çıktı.
• Dolar 3 iken 3.30 olacak dedim, tahmin ettiğim süreden hızlı çıktı.
• Dolar 3.30 iken ilk hedef 3.50, sonra 4 demiştim. Tahmin ettiğim sürede gerçekleşti.
• Dolar 3.50 iken, 2017 sonbaharı için alt limit 4.20, üst limit 6 demiştim. (ilk hedefim Ocak 2017’de alt 4.50 üst 8TL idi, MB faiz artımı sonrası şubat 2017’de düşürmüştüm) Beklediğimden birkaç ay gecikmeli olsa da gerçekleşti.
• Hatta kasım 2017’de dolar 3.95 ile tarihi rekor kırarken, önce 3.75’e düşecek sonra 4.20’ye çıkacak demiştim. 3.72’ye kadar düşüp, sonra 4.20 ve üzerine çıktı. (ayrıca bu paylaşımda sterlin de dolar karşısında 1.40’a çıkar demiştim, 1.45’e kadar gördü.)

• En nokta atışı tahminim ise, 22 kasım saat 9 – 9.15 arası yeni bir tarihi rekor bekliyorum deyip, 10 dakika farkla hedefe ulaşması olmuştu.

• Bunun gibi daha pek çok başarılı tahminim de var, burada sıraladıklarım kısa bir özet. USD/TRY paritesinde başarı oranım %90’lar civarında.

 

TAKİPÇİLER İÇİN ARA NOT: 5 AYDIR NEDEN YAZMIYORUM:

Bir web sitesi yaptırıyorum (start up) ve oldukça büyük bir proje. (kitap ağırlıklı ama tüm sanatçıların gelir elde edebileceği bir platform) Son 4-5 aydır, günde 8-15 saat arası harcıyorum proje için. Google’dan SEO sertifikası aldım (bilgileri bloğa uyarlamadım, şu an görüyorum SEO açısından facia durumda sitem ^^ ) Udemy youtube lynda gibi yerlerden bir sürü tutorial bitirip kendi çapımda MBA yaptım. İstatistik ve Data yönetimi konularının yönetimi, hosting performansı reklam geliri elde etme, uluslar arası alışveriş ve haliyle uluslararası finans gibi konularda kendimi geliştirdim / geliştiriyorum. Deli gibi Telif Hukuku çalıştım, çünkü site telif dağılımı üzerine (shutterstock tipi) ve tabiki sitenin tasarımı üzerine çalıştım. Benim dışımda 4 kişi daha çalışıyor şu an projede. (ben içeriği hazırlıyorum, onlar kodları hazırlıyor site haline getiriyor.)

Bu süreç inanılmaz vaktimi aldığı için, ne sosyal medyaya ne forex’e vakit ayırmadım. Hatta shutterstock’a yüklenmeyi bekleyen 2500 civarı hazır videom var, yüklemeyle uğraşamıyorum. Siteyle ilgili çalışmaktan vaktim olunca dışarı çıkıp gerçek insanlarla bir şeyler içmeyi tercih ediyordum. Tahmini Temmuz – Eylül arası buradan beta versiyonunu paylaşırım diye umuyorum.

 

 

DOLAR NİYE YÜKSELİYOR?

1- Stagflasyon

2017 Şubat’ında 4,50 – 8 hedefini 4.20 – 6 aralığına çektiğim yazıda uzun uzun bahsetmiştim. Çok fazla yeni bir şey yok aslında.

Türkiye’nin sorununun ismi STAGFLASYON. Yani hem ekonomik durgunluk hem enflasyon. (yüksek işsizlik + enflasyon olarak da somutlaştırabiliriz.)

Bu yazıda bu konuda çok detaya girmeyeceğim, eski yazımda epey bahsetmiştim. Burada herkesin aklına takılan bir iki soruyu yanıtlayım.

Soru 1: “Madem durgunluk var, X dükkanında nasıl bu kadar çok satış oluyor? İnsanlar kapış kapış alışveriş yapıyor.”

Bu olay, enflasyonun daha da artacağının göstergesidir aslında. Çünkü işsizlik yüksek olan bir ülkede, insanların evde oturup para tasarruf etmesi gerekir. Ama TL ile kazanan biri evde oturursa, bugün alabileceği ürünü asla alamaz. Çünkü fiyatı artacaktır. O yüzden, Hem işsizlik hem de enflasyonun yüksek olduğu bir ülkede, insanların hazır alabiliyorken istediği ürünü almayı tercih etmesi enflasyonun daha da artacağına işaret eder. Sonuçta insanlar kapış kapış ev araba gibi pahalı şeyler almıyor, elbise ayakkabı yiyecek falan gibi ucuz şeyler ya da telefon elektronik gibi dolara bağlı ve fiyatının yükselmesi garanti şeyler alıyor.

Dahası, insanlar genelde kredi kartıyla alışveriş yapıyor. (Ya da KGF kredisi pompalanmasıyla gelen krediyi harcıyor) Sahip olmadıkları parayla alışveriş yapıyorlar. Bu da ekonomiyi daha da kırılgan hale getiriyor.

 

Soru 2: “Türkiye şöyle büyüyor, ihracat şöyle rekor kırıyor. Hep karamsar tablo vs.. söylüyorsun. Büyümenin ekonomiye etkisinden niye bahsetmiyorsun?”

Ekonominin %7 falan büyümesi istatistik yalanı. Hesaplama usulünü değiştirmeselerdi, büyüme oranı dolar bazında %2’nin altındaydı. Doların enflasyonu %2,5 olduğunu düşünürsen, %2 büyüme reelde %0,5 küçülmedir. (dolar bazında)

İlaveten Türkiye’nin nufusu artıyor. %1’lik nufus artışı doğal olarak %1’lik büyüme getirir. Bu da gerçek büyüme değildir. Uluslar arası kabul gören büyüme hesaplaması yaparsan, ve de sonrasında nufus artışı ve dolar enflasyonu düşersen gerçek büyümeyi görebilirsin.

İhracat rekoru doğru, çünkü TL değer kaybetmesi, ihracatı arttırır. 2015’te Türkiye’den 1000 Euro’ya 100 tane t-shirt alabilen bir alman firma, şu anda 170 tane alabiliyor. Haliyle ihracat %70 bile artsa sürpriz değil. Ama o ihracatın Euro bazlı karlılığı inanılmaz düşük. Çünkü adet bazında 1 kıyafet 10 euro değil 6 euro civarına satılıyor artık. (burası kaba hesap elbette)

Turizm’de öyle. Eskiden 3 gün tatil yapabilen bir alman turist, bu sene 5,5 gün tatil yapabilecek aynı paraya.

Kısaca, açıklanan rekorlar, “Rekor Karlılık” değil. Karlılık bakımından bakılsa epey eksideyiz.

Stagflasyon Özet: Stagflasyona yönelik çözümler üretilmedikçe dolar yukarı devam.

 

2- Karşılıksız Para Basımı

Merkez bankası Ocak 2018 – Nisan 2018 arasında 10 Milyar TL karşılıksız para basmış. Tedavüldeki para 124 milyar TL iken 134 milyara çıkmış. Sadece bu %10’luk artış, TL’nin tüm birimlere karşı (dolar Euro altın vs..) minimum %10 değer kaybetmesine neden olur. Ama %10 ile kalmaz.

Çünkü piyasaya 10 milyar TL sürülmüşse, “Money Multiplier” etkisiyle bu 10 milyar, reelde piyasaya 100 milyar TL sürülmüş gibi bir etki yaratabilir. (Tüm dünyadaki tüm paraların %90’ından fazlasını devletlerin merkez bankaları değil, money multiplier etkisiyle özel bankalar sanal olarak üretir. Devletlerin üretimi %10’un altındadır. )

Ek olarak, biz para basarken FED bilanço küçültmeyle piyasadan para topluyor. (para basmanın tam zıttı) O sebeple etki daha da büyüyebilir. FED’in piyasadan para toplaması kademeli olarak bi kaç yıl daha sürecek.

Dahası, eğer böyle büyük oranlarda karşılıksız para basılıyorsa, bu güvensizlik yaratır. Ekonomi güven üzerine kuruludur, bunu kırarsanız (-ki kırıldı belli miktarda) paranız değer kaybeder.

Ayrıca KGF kredileri geri ödenemeyecek, bu da büyük yıkım getirecek demiştim. Para basımı bunun bir parçası. (bu yazıda KGF’ye girmeyeceğim, eski yazılarda var)

Para Basımı Özet: Para basımı ile dolar yukarı, “Daha fazla para basılacak mı?” güvensizliğiyle dolar daha da yukarı.

 

3- Faizler:

Şu anda doların daha da yükselmesini engelleyen yegane şey faiz. Dolar 8 lirayı görebilir dediğimde faiz %8 idi, şimdi %15’e geldi. %8’de kalsaydı dolar 8 TL’yi de geçip 10 TL de olabilirdi.

Seçim sonrasına aşağıda değincem ama Tayyip seçilirsem faizleri indireceğim merkez bankasını kontrol edeceğim benzeri açıklamalar yapıyor. Bunun olması demek, dolar daha da yukarıya gider demek.

 

4- Dolar Endeksi:

Geçen sene tutturamadığım bir alan oldu. Ben endeks daha da yukarı gider diye bekliyordum ilk etapta ama Trump pahalı dolar istemiyorum diyerek doların değerini %15 civarında düşürdü. 104 civarından 88’e kadar düştü, şimdi 93. Benim beklentim 110 civarına çıkmasıydı. Bu beklentim olsaydı, dolar şu an 5 liranın üzerinde, 5.50 civarındaydı.

Kısaca, endeks tekrar yukarı giderse dolar daha da artar.

 

SEÇİMDEN BAĞIMSIZ TEKNİK ANALİZ:

Dolar 3.72’den 4.50’ye neredeyse soluksuz geldi. Sağlıklı yükselmesi, balon oluşmaması için kar satışlarıyla gelen bir düzeltme yapması gerek. Sırasıyla 4,30 – 4.20 – 4.05 ve 3.95 seviyelerine kadar düzeltme görmesi mümkün.

Ama bu düzeltme seviyelerinin doğruluğunu anlamak için, 4.50’nin şimdilik tepe noktası olacağını kabul etmek gerekir. Diğer bir ifadeyle bu etapta daha yukarı gitmemesi gerekir. Bundan emin olmak için ise epey yoğun haber takibi gerekir. (piyasa her şeyi fiyatladı mı sorusuna cevap aramak için)

AMA gördüğüm kadarıyla bu etap henüz bitmedi gibi duruyor. 4.70’ler veya 4.80’ler bu etabın zirvesi olabilir Hatta 5’i bile hızlıca görebilir. Öyle olursa da yukarıda bahsettiğim düzeltmeler yukarı çıkar. (misal 3.95, 4,05’e çıkar vs..)

Şu anda haber takip edemediğim için eskiden olduğu kadar net bir cevabım yok. Sadece olasılıkları söylüyorum. Ayrıca seçim sonuçları da epey etkili olacaktır. Aşağıda daha net yönler var.

 

SEÇİM SONRASI NE OLUR:

Olasılık 1: Tayyip Başkan

İlk etapta (ilk birkaç saat – birkaç gün) dolar aşağı.

Sonra Mehmet Şimşek kalacak mı sorusunun cevabı aranır.

Mehmet Şimşek Kalırsa, dolar kısa / orta vadede sakinler. Henüz yapmamışsa yukarıda bahsettiğim düzeltmesini yapar. Uzun vadede 5-6-7-8 diyerek yükselişini sürdürür. (çünkü stagflasyon) Ortalama her yıl 1 lira ve üstü artış olabilir.

Mehmet Şimşek kalmazsa, dolar direk yukarı.

Özellikle, Berat Albayrak ekonominin başına geçeceği konuşuluyor. Bu gerçekleşirse, kısa vadeyi bilemem ama uzun vadede dolar uçar gider. 6 lira 1 yıl geçmeden görülebilir.

 

Olasılık 2: Muarrem İnce Başkan Seçilirse Dolar Ne Olur?

Dolara değinmeden bir şey söylemek istiyorum. Hayatımda ilk defa gerçekten istediğim birisi ülke yönetimine aday. 2014 yerel seçimlerinde oylarına sahip çıkabildiği günden beri Muarrem İnce’yi hep takdir etmişimdir. Eski yazılarımda da görebilirsiniz, kendisinden paylaşımlarım boldur. Bir diğer sevdiğim isim olan Cem Toker (LDP eski genel başkanı) CHP’den Milletvekili adayı olsaydı o zaman iyice sevinirdim. Son dönem Türkiye siyasetinde, fark yaratabildiğini görebildiğim yalnızca bu iki isim var. (politikacılar içinde) Umarım Muarrem İnce, bu seçim oylarımıza tüm Türkiye’de sahip çıkabilir.

Dolara dönersek, Muarrem İnce başkan seçilirse (ilk birkaç saat – birkaç gün) dolar yukarı.

Sonrasında yön aşağı ya da yatay. (özellikle OHAL’i kaldırsın, tekrar 4’ün altını hatta 3.50’leri konuşuruz.)

 

“TAYYİP GİDERSE ÜLKE BATAR” YANILGISI

Kanser hastası olduğunu bilmeyen biri gibi Türkiye şu anda. Tayyip seçilsin seçilmesin, şu anda ekonomi hasta ve AKP tanı konmasını yani iyileşme sürecine girmeyi geciktiriyor. 2013 gibi başladı bu hastalık, 2014’ten beri de kronik olarak devam ediyor. O yüzden halkın yarısı “ekonomik kriz var” diyorken, diğer yarısı da “ekonomik kriz bu kadar uzun sürmez, kriz falan yok” diyor. Ekonomik sorunların kronik hale gelmesi, ekonomik sorunu olağanlaştırıyor, kriz kelimesinin dışına itiyor bu kesimde.

Piyasa eskiden AKP’nin seçimi kazanmasını “istikrar” olarak görürdü. Bu değişiyor. Artık AKP’nin miyadını doldurduğunu –çok dillendiremeseler de- piyasalar da fark ediyor.

AKP seçilemezse, dolar’ın hareketi 7 Haziran 2015 seçim sonuçları sonrasına benzeyebilir. Sonuçlar şöyleydi:

1. Seçimden birkaç hafta önce gördüğü en yüksek değer 2.74 (o zamanın tarihi zirvesi)
2. Seçimden hemen önceki değer: 2.68
3. Seçim Sonucu (AKP kazanamaması) hemen ertesi gün 2.80 (o zamanın tarihi zirvesi)
4. Hükümetsiz geçen dönem: 2.62’ye düşüş
5. Erken Seçim kararı ve seçime kadar tekrar 2.80’e çıkış ve bir daha geri dönmeyiş.

Bu tablo bize şunu söylüyor. AKP’nin iktidar olmaması, Türk Lirasını olumlu etkiliyor. İktidar olmadığı halde TL değer kazanabiliyor.  Ülkede hükümet olmaması bile, ülkeyi AKP’nin yönetmesinden daha iyi olduğunu gösteriyor.

Bu tablo bize şunu söylüyor. AKP’nin iktidar olmaması, Türk Lirasını olumlu etkiliyor. İktidar olmadığı halde TL değer kazanabiliyor.  Ülkede hükümet olmaması bile, ülkeyi AKP’nin yönetmesinden daha iyi olduğunu gösteriyor.

Muarrem İnce (veya Akşener) seçilirse ekonomi batar diyenlere çok itibar etmeyin. Ekonomi zaten batmış durumda. Zararın neresinden dönülürse kardır.

 

(Yazıyı paylaşırsanız sevinirim)

 

Takip için

 

https://www.facebook.com/dunyabirmasaldir

https://www.instagram.com/ozgur_cagdas/

https://www.youtube.com/user/OzgurCagdas

https://www.twitter.com/Ozgur_Cagdas

https://www.plus.google.com/+OzgurCagdas

 

Dolar ve Seçimden Bağımsız Son Not:

“Şu kadar nakidim var, neye yatırım yapayım”, “borsa ne olur” vs tipinde epey soru geliyor. Şu aralar cidden takip edemiyorum. Ama yatırım yapacak yer arıyorsanız aklınızda bulunsun, yukarıda bahsettiğim siteyi açınca yatırımcı aramayı düşünüyorum. Esasında site hiçbir yatırım almadan da kendini götürebilecek şekilde tasarladım. Ama yatırım alırsam, 5-10 yılda ulaşabileceğim noktaya 2-3 yılda ulaşabilirim. Alacağım yatırım ağırlıklı olarak personel maaşı, teknik altyapı geliştirme ve reklama gidecek. Şirketi her an kayyum atanabilecek OHAL ile yönetilen Türkiye’de değil, Avrupa Birliği yasaları ile yönetilen (AB üyesi veya adayı) düşük vergili bir ülkede açmayı planlıyorum. 3 aday ülke var ama ismi şimdilik vermeyim. İlgilenen olursa konuşmak için şu an erken, temmuz gibi site beta sürümü çıkınca konuşabiliriz, bu satırlar ufak bir ön bilgilendirme olsun.